Translacje i translokacje
Łódzki Dom Kultury i Polskie Towarzystwo Ludoznawcze Oddział w Łodzi
dr Maria Wrońska-Friend
Absolwentka etnografii Uniwersytetu Łódzkiego, obecnie starszy wykładowca w Instytucie Antropologii, Archeologii i Socjologii na Uniwersytecie im. Jamesa Cooka w Australii. Od ponad trzydziestu lat mieszka poza Polska, geograficzny obszar jej zainteresowań obejmuje Azję Południowo-Wschodnią i Melanezję. Prowadziła wieloletnie badania terenowe w Indonezji, Papui Nowej Gwinei, Indiach i Australii.
Punktem wyjścia jej badań jest kultura materialna, szczególnie strój i tkanina w procesie przemian tożsamości kulturowej, antropologia muzealna, jak również proces akulturacji emigrantów w Australii. Jest autorką dwóch książek, kilkunastu artykułów oraz kuratorem wystaw prezentujących tkaniny Indonezji i sztukę Oceanii zorganizowanych w Australii, Polsce i w Niemczech.
Batiki – tkaniny, których wzory rysowane są woskiem – nieodłącznie kojarzą się z indonezyjską wyspą Jawa, na której stały się jedną z najbardziej znaczących dziedzin sztuki dworskiej. W połowie XIX wieku, za pośrednictwem europejskich producentów i kupców, tkaniny z jawajskimi wzorami zyskały ogromną popularność w zachodniej Afryce, stając się częścią miejscowego stroju.
W nowym kontekście kulturowym estetyka jawajska uległa znacznym przeobrażeniom, a motywy zdobnicze zyskały nowe treści znaczeniowe. Niezwykła fuzja jawajsko-afrykańskiej estetyki stała się inspiracją m.in. dla nigeryjskiego artysty Yinka Shonibare, którego figuralne instalacje odzwierciedlają eklektyczny charakter postkolonialnego dziedzictwa Afryki, jak również kwestionują powszechnie uznawane stereotypy afrykańskiej tożsamości etnicznej.