S P R A W O Z D A N I E

z działalności Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego

w latach 2005 – 2008

Sprawozdanie obejmuje następujące części:

1. Dane ogólne
2. Działalność statutowa
3. Działalność Zarządu Głównego i Prezydium ZG
4. Sprawy finansowe
5. Działalność wydawnicza
6. Biblioteka Naukowa im. J. Czekanowskiego
7. Archiwum Naukowe
8. Oddziały PTL

Dane ogólne

W dniu 17.09.2005 r. w Supraślu odbyło się 81 Walne Zgromadzenie Delegatów Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Zgodnie ze statutem przeprowadzono wówczas wybory do władz naczelnych Towarzystwa: Zarządu Głównego, Głównej Komisji Rewizyjnej oraz Sądu Koleżeńskiego. W wyniku tajnego głosowania do Zarządu Głównego wybrano 12 osób. W porządku alfabetycznym byli to: Jerzy Adamczewski, Michał Buchowski, Joanna Cicha, Zygmunt Kłodnicki, Joanna Łagoda, Małgorzata Michalska, Magdalena Rostworowska Dorota Simonides, Teresa Smolińska, Anna Spiss, Andrzej Stawarz, Zbigniew Toroński. Do Głównej Komisji Rewizyjnej wybrani zostali: Maria Fornal, Elżbieta Jaworska, Anna Nadolska-Styczyńska, Małgorzata Oleszkiewicz. Do Sądu Koleżeńskiego wybrano Janusza Kamockiego, Teofilę Latoś, Małgorzatę Orlewicz.

Zarząd Główny ukonstytuował się w następującym składzie:

prezes

• prof. dr hab. Michał Buchowski

wiceprezesi

• prof. dr hab. Zygmunt Kłodnicki
• dr Małgorzata Michalska
• dr Andrzej Stawarz

sekretarz generalny

• dr Jerzy Adamczewski

z-ca sekretarza generalnego

• mgr Joanna Łagoda (obecnie dr Joanna Jessa)

skarbnik

• mgr Zbigniew Toruński

z-ca skarbnika

• dr Magdalena Rostworowska

członkowie Zarządu

• mgr Joanna Cicha
• prof. dr hab. Dorota Simonides
• prof. dr hab. Teresa Smolińska
• dr Anna Spiss

z-cy członków ZG

• mgr Maria Kuczyńska
• mgr Olga Kwiatkowska

Główna Komisja Rewizyjna ukonstytuowała się jak poniżej:

przewodnicząca

• dr Anna Styczyńska-Nadolska

członkowie:

• mgr Maria Fornal
• mgr Elżbieta Jaworska
• mgr Małgorzata Oleszkiewicz

Sąd Koleżeński ukonstytuował się następująco:

przewodniczący

• dr Janusz Kamocki

członkowie:

• mgr Teofila Latoś
• mgr Małgorzata Orlewicz

W biurze działającym przy Zarządzie Głównym zatrudnione są następujące osoby:

1. Mgr Paulina Suchecka na ¾ etatu – dyrektor biura, która dodatkowo odpowiada za archiwum, sprawy wydawnicze i członkowskie. Pełni dyżury w czytelni: poniedziałek, wtorek, środa w godz. 16 – 20 i dwie soboty w miesiącu w godz. 9 – 13.

2. Mgr Aleksandra Michałowska na pełnym etacie – prowadzi bibliotekę.

3. Pani Bożena Wrońska na pełnym etacie – intendent zbiorów bibliotecznych, obsługująca magazyn wydawnictw, prowadzi wysyłkę publikacji, ekspedycję korespondencji, a także obsługę czytelników, zakupy na potrzeby biura, itd.

4. Pani Agata Sikora na ½ etatu – główna księgowa Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego.

Polskie Towarzystwo Ludoznawcze posiada swoją stronę internetową www.ptl.free.ngo.pl. Autorką strony jest Natalia Gancarz. Prowadzi ją bezpłatnie, ale w zamian otrzymuje niektóre gratisowe wydawnictwa Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Osobą odpowiedzialną za stronę internetową z ramienia Zarządu Głównego była Joanna Jessa. Adres poczty internetowej: ptl@free.ngo.pl

Na funkcjonowanie biura Towarzystwo nie otrzymuje żadnych dotacji – pracownicy obsługujący bibliotekę są finansowani ze środków Uniwersytetu Wrocławskiego, z którym Polskie Towarzystwo Ludoznawcze ma podpisaną stosowną umowę i otrzymuje środki pieniężne w zamian za tzw. „usługę biblioteczną i promowanie Uniwersytetu Wrocławskiego zagranicą”.

Działalność statutowa

Polskie Towarzystwo Ludoznawcze corocznie organizuje ogólnopolską konferencję z udziałem gości zagranicznych. Konferencje te towarzyszą Walnym Zgromadzeniom członków. W okresie sprawozdawczym poświęcone były różnym kulturom pogranicza. W 2005 r. w Supraślu 81. Walnemu Zgromadzeniu Delegatów Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego towarzyszyła sesja naukowa Pogranicze polsko – białorusko – litewskie. Historia – etos – język – kultura. W 2006 r. w Zamościu odbyło się 82. WZD i konferencja naukowa Polska – Ukraina. Pogranicze kulturowe i etniczne. W 2007 r. delegaci PTL spotkali się na 83. WZD w Mszanie Dolnej, a towarzysząca sesja naukowa zatytułowana była Polska – Słowacja. Pogranicze kulturowe i etniczne.

Ponadto PTL prowadzi bibliotekę, archiwum oraz działalność wydawniczą. Ośrodek Dokumentacji i Informacji Etnograficznej PTL z siedzibą w Łodzi gromadzi materiały do bieżącej bibliografii etnografii polskiej oraz opracowuje wybory z tej bibliografii do analogicznych publikacji międzynarodowych, a także zbiera wiadomości o aktualnym ruchu naukowym. Sporządzane są w komputerowej bazie danych noty bibliograficzne, przygotowywane wybory z zakresu antropologii kulturowej, etnografii, folklorystyki dla UNESCO i dla IVB (wraz z indeksami i tłumaczeniami).

a/ Realizacja wniosków z 81. WZD w Supraślu.

W trakcie WZD przewodnicząca Komisji Wnioskowej, mgr Krystyna Kaczko, przedstawiła listę zgłoszonych propozycji. Wnioski zostały opublikowane w protokole z Walnego Zgromadzenia Delegatów w „Ludzie”, t. 89, 2005, s. 348 – 349. Wszystkie wnioski zostały zrealizowane.

b/ Realizacja wniosków z 82. WZD w Zamościu.

Protokół z 82. WZD opublikowany został w „Ludzie”, t. 90, 2006, s. 281-284. Do chwili obecnej realizowany jest wniosek dotyczący nowelizacji statutu PTL, który ostatecznie powinien zostać zatwierdzony na tegorocznym WZD w Krakowie. W trakcie permanentnej realizacji pozostaje postulat umieszczania na stronie internetowej Towarzystwa biogramów zasłużonych członków PTL.

c/ Realizacja wniosków z 83. WZD w Mszanie Dolnej.

Wnioski z 83. WZD w Mszanie Dolnej opublikowane zostały w „Ludzie”, t. 91, 2007, s. 417.

1. Sfinalizowanie prac związanych ze zmianą statutu PTL na kolejnym (w razie potrzeby wydłużonym) Walnym Zgromadzeniu Delegatów PTL. Projekt takich zmian powinien być wcześniej zaopiniowany przez wszystkie oddziały PTL.
2. Delegaci z Ciechanowa, Gdańska, Poznania, Torunia oczekują podjęcia prac związanych z wprowadzeniem PTL na listę organizacji pożytku publicznego. Proponują skierowanie takiego wniosku do powołanej na Zjeździe w Mszanie Dolnej Komisji Statutowej, by uwzględniła taki zapis w projekcie zmian statutu PTL.
3. Uzupełnienie wykazu prac etnologicznych i antropologicznych znajdujących się w zasobach internetowych ODiIE przez systematyczny kontakt oddziałów PTL z łódzkim ośrodkiem.
4. Wzbogacenie strony internetowej PTL o adresy mailowe oddziałów.
5. Zarząd Główny PTL powinien z dwutygodniowym wyprzedzeniem informować delegatów o programie Walnego Zgromadzenia Delegatów oraz umieszczać na swojej stronie internetowej pełny tekst sprawozdania.

Ad. 1. Zrealizowany zostanie na obecnym WZD w Krakowie.

Ad. 2. Zarząd Główny nie wyraża akceptacji w sprawie wniosków o wprowadzenie Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego na listę organizacji pożytku publicznego. Posiadanie przez PTL statusu OPP nakładałoby znacznie zwiększone obowiązki w zakresie sprawozdawczości, aby wszyscy zainteresowani mogli uzyskać informacje, na co zostały wydane pieniądze przekazane przez darczyńców. Posiadanie statusu OPP zwiększa zdecydowanie zakres i częstotliwość kontroli finansowych różnego szczebla oraz precyzyjnej sprawozdawczości finansowej, co przy chronicznych opóźnieniach w przysyłanych sprawozdaniach finansowych (nawet braku takich rozliczeń) przez Oddziały oraz wielu nieprawidłowościach w nich występujących powoduje, że praktycznie nie ma możliwości, aby PTL występowało o taki status. Ponadto profity w postaci 1% podatku dochodowego przekazywanego przez osoby fizyczne nie byłyby adekwatne do wymagań związanych z rozliczaniem uzyskanych pieniędzy. Organizacja pożytku publicznego ma obowiązek sporządzenia i ogłoszenia sprawozdania z działalności. Roczne sprawozdanie z działalności organizacji składa się ze sprawozdania merytorycznego i ze sprawozdania finansowego. Oprócz tego organizacje pożytku publicznego podlegają specjalnemu nadzorowi właściwego ministra. Zgodnie z art. 28 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nad działalnością organizacji pożytku publicznego w zakresie korzystania z uprawnień wynikających z ustawy o działalności pożytku publicznego nadzór sprawuje minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego (obecnie – Minister Pracy i Polityki Społecznej). Do Oddziałów, które zgłosiły taki wniosek (Łódź, Toruń, Lublin, Wrocław, Bielsko-Biała, Poznań, Kraków) zostały wysłane pisemne wyjaśnienia w tej sprawie.

Ad. 3. Realizacja w zakresie poszczególnych oddziałów.

Ad. 4. Zarząd Główny wystąpił do oddziałów z prośbą o podanie aktualnych adresów e-mailowych swoich członków. W pełni wywiązał się wyłącznie O/Poznań. Inne oddziały podały nazwiska osób do kontaktu mailowego – nie są to jednak dane do umieszczenia na stronie, prywatne lub służbowe z innych instytucji. Swój adres na stronie PTL posiada O/Gdańsk, Kraków, Toruń i Wrocław.

Ad. 5. W trakcie realizacji.

Działalność Zarządu Głównego i Prezydium

W okresie sprawozdawczym odbyły się kolejne Walne Zgromadzenia Delegatów Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego: w 2005 r. 81. w Supraślu, w 2006 r. 82. w Zamościu i w 2007 r. w Mszanie Dolnej. Między poszczególnymi WZD Prezydium Zarządu Głównego odbyło 7 posiedzeń, które miały miejsce w siedzibie PTL we Wrocławiu przy ul. Szczytnickiej 11. Natomiast w 2008 r. odbyły się 3 posiedzenia Zarządu Głównego. Na zebraniach najważniejszymi punktami obrad były tematy związane z realizacją zadań zaplanowanych na poszczególne lata dofinansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, sprawy wydawnicze, finansowe i związane z przygotowywaniem kolejnych WZD. Na grudniowym posiedzeniu w 2006 roku dyskutowany był wybór nowego redaktora „Ludu” w związku z rezygnacją prof. Z. Jasiewicza. Bardzo ważnym wątkiem były zmiany i uaktualnienia statutu Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, którym to tematem szczególnie pieczołowicie zajmuje się wiceprezes dr Małgorzata Michalska. Na poprzednim WZD w Mszanie Dolnej powołano Komisję Statutową w składzie: Teresa Smolińska, Małgorzata Michalska, Anna Kowalska-Lewicka, Irena Borowy i Michał Buchowski. W dniu 20.05.2008 r. odbyło się specjalne posiedzenie tej Komisji.

Działalność finansowa.

Szczegółowe dane zawiera sprawozdanie skarbnika, dlatego też podaję jedynie kilka podstawowych informacji.

Wpływy w poszczególnych latach stanowiących okres sprawozdawczy przedstawiały się następująco:

Rok	2005	2006	2007	I – VI 2008
Wpływy(dotacje, sprzedaż, dochody z działalności statutowej)	256.538,30 zł	332.592,04	388.210,30	318.152,23
% w stosunku do roku poprzedniego	100%	129,6%	116,7%

Najważniejsze pozycje wśród wpływów to, niezmiennie od wielu lat, dotacja celowa Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz wpływy ze sprzedaży wydawnictw. Ministerstwo przyznaje dofinansowanie na zadania celowe w pięciu grupach tematycznych:

1. publikacje

2. działalność biblioteki naukowej

3. funkcjonowanie archiwum naukowego

4. Ośrodek Dokumentacji i Informacji Etnograficznej

5. konferencja naukowa

Dofinansowanie z Ministerstwa:

Rok	2005	2006	2007	2008
Wielkość	116.350 zł	164.275	180.390	256.265
% w stosunku do roku poprzedniego	105,5%	141,1%	109,7%	142%

Wpływy ze sprzedaży wydawnictw:

Rok	2005	2006	2007	I – VI 2008
Wielkość	30.483,55 zł	30.117,04	47.608,50	18.367,23
% w stosunku do roku poprzedniego	100%	98,7%	158%

Po stronie kosztów w poszczególnych latach zanotowano:

Rok	2005	2006	2007	I – VI 2008 r.
Wydatki	223.432,23 zł,	301.650,35	362.610,47	87.095,89
% w stosunku do roku poprzedniego	100%

w tym koszty druku wydawnictw:

Rok	2005	2006	2007	I – VI 2008
Wielkość	50.812,24	63.740,72	114.664,17	6.339,12

Ogólny wynik finansowy za poszczególne lata w okresie sprawozdawczym był zawsze dodatni, a więc Zarząd Główny był zawsze wypłacalny i posiadał płynność finansową.

W 2008 uzyskano dofinansowanie w wysokości 146 335,- na następujące zadania:

• gromadzenie zbiorów – uzupełnianie zasobów bibliotecznych – 14.300
• gromadzenie zbiorów archiwalnych – 2.450
• opracowanie zbiorów archiwalnych – 4.800
• udostępnianie zbiorów archiwalnych – 3.100
• konserwacja zasobów archiwalnych – 4.900
• wymiana wydawnictw z instytucjami zagranicznymi i krajowymi – 30.100
• konserwacja zbiorów bibliotecznych – 8.500
• komputeryzacja zbiorów bibliotecznych – 4.035
• konferencja naukowa pt. „Miasto w obrazie, legendzie, opowieści…” – 8.000
• tworzenie i użytkowanie bibliograficznych Baz Danych – kontynuacja na rok 2008.
• gromadzenie informacji na nośnikach komputerowych, kwerenda biblioteczna, klasyfikacja i zapis w bazie danych bibliograficznych za IV kwartał 2006 roku i 2007 rok do bieżącej bibliografii etnografii polskiej – 14.950
• upowszechnianie i promocja osiągnięć nauki polskiej – kontynuacja na rok 2008
• opracowanie selektywnej bibliografii polskiej za 2007 r. dla bibliografii międzynarodowych – Internationale Volkskundliche Bibliographie i Internationale Bibliographie – 11.300
• opracowanie zbiorów bibliotecznych – 19.100
• udostępnianie księgozbioru i informacja biblioteczna – 20.800
  Kończąc część poświęconą sprawom finansowym, należy przypomnieć, iż oddziały PTL nie mogą same podpisywać żadnych umów cywilno-prawnych, a jedynym uprawnionym płatnikiem w rozliczeniach z Urzędem Skarbowym i Zakładem Ubezpieczeń Społecznych jest Zarząd Główny. Uprawnień takich oddziały nie posiadają i absolutnie nie mogą dokonywać takich rozliczeń.

Ze względu na fakt, że oddziały coraz częściej wychodzą z inicjatywami pozyskiwania samodzielnie środków finansowych na swoją działalność, ustalono, że Zarząd Główny może wyrazić zgodę na realizację takich przedsięwzięć. Ze względu na ograniczenia kadrowe biura ZG PTL, oddziały uzyskują upoważnienia tylko na taką działalność, w której biorą odpowiedzialność za całość realizacji zadania, z wyjątkiem tych procedur finansowych, które wiążą się z odprowadzaniem podatków (a więc zawieranie umów o dzieło, umów – zleceń) i leżą w kompetencji ZG.

Działalność wydawnicza

Przewodniczącym Rady Wydawniczej, zgodnie z wnioskiem zatwierdzonym na WZD w Zamościu, jest urzędujący prezes, czyli prof. dr hab. Michał Buchowski. W okresie sprawozdawczym odbyły się 3 posiedzenia Rady Wydawniczej, wszystkie pod przewodnictwem prezesa.

Obecni redaktorzy serii wydawniczych PTL:

• prof. Zygmunt Kłodnicki – „Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego”
• prof. Teresa Smolińska – „Dziedzictwo Kulturowe”
• dr hab. Danuta Penkala-Gawęcka – „Lud”
• prof. Jolanta Ługowska – „Literatura Ludowa” i „Biblioteka Literatury Ludowej”
• prof. Grażyna Ewa Karpińska – „Łódzkie Studia Etnograficzne”
• dr Janusz Kamocki – „Archiwum Etnograficzne”
• prof. Ryszard Vorbrich – „Prace Etnologiczne”
• prof. Antoni Kuczyński – „Biblioteka Zesłańca”
• prof. Barbara Bazielich – „Atlas Polskich Strojów Ludowych”
• prof. Andrzej Brencz – „Prace i Materiały Etnograficzne”

Na stanowisko nowego redaktora serii „Biblioteka Popularnonaukowa” zaproponowano (po śmierci dr Ewy Fryś-Pieraszkowej) dr. hab. Waldemara Kuligowskiego z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu, dotychczasowego członka redakcji. Kandydatura musi zostać zatwierdzona przez ZG PTL.

W okresie sprawozdawczym Polskie Towarzystwo Ludoznawcze wydało łącznie 22 publikacje w różnych seriach.

A. Czasopisma:

1. • „Lud”, t. 89, 90, 91.
   • „Literatura Ludowa”, t. 44, 45, 46
   • „Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. 44: Jan Święch, Tajemniczy świat wiatraków, t. 45: Ewa Jagiełło, Polacy w Uzbekistanie. Tożsamość odległej diaspory, t. 46: Miejsca biesiadne w Łodzi: co o nich opowiada antropolog?

B. Serie wydawnicze:

1. • „Atlas Polskich Strojów Ludowych”, Barbara Bazielich, Strój cieszyński,
   • „Prace Etnologiczne”, t. 16: Anna Nadolska Styczyńska, Ludy zamorskich lądów. Kultury pozaeuropejskie a działalność popularyzatorska Ligi Morskiej i Kolonialnej, t. 17: Maciej Kurcz, Za trzecią kataraktą. Życie codzienne wsi północnosudańskiej,
   • „Archiwum Etnograficzne”, t. 43: praca zbiorowa pod red. Anny Nadolskiej-Styczyńskiej, Zagrożenie tożsamości! Problematyka globalizacji w zainteresowaniach polskiej antropologii. t. 44: praca zbiorowa Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, t. 2,
   • „Dziedzictwo Kulturowe”, t. 2: Barbara Pabian, Dziedzictwo kulturowe Częstochowskiego. Wierzenia, zwyczaje i obrzędy rodzinne, t. 3: Dorota Simonides, Mądrość ludowa na Śląsku Opolskim, seria „Dziedzictwo kulturowe”
   • „Prace i Materiały Etnograficzne”, t. 34: Jerzy Adamczewski, Młynarstwo magiczne, t. 35: Ewa Banasiewicz-Ossowska, Między dwoma światami. Żydzi w polskiej kulturze ludowej, t. 36/7: Natalia Gancarz, Brzozowa – wiek później. Zmiana kulturowa w obrzędowości narodzin i śmierci,
   • „Biblioteka Literatury Ludowej”, t. 3: praca zbiorowa pod red. Jolanty Ługowskiej, Baśnie nasze współczesne, t. 4: Aleksandra Mojkowska, Max Lutni jako bajkoznawca; t. 5: Jolanta Ługowska, W Fantazjanie i gdzie indziej.– dzięki subsydium profesorskiemu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej pani prof. Jolanty Ługowskiej.

Zakres wydawnictw PTL przewidzianych do druku w bieżącym roku z dofinansowaniem MNiSW w sumie na 109 950,- jest następujący:

1. • „Lud”, t. 92/2008
   • „Literatura Ludowa”, t. 46/2008
   • „Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. 47: Katarzyna Orszulak-Dudkowska Ogłoszenia matrymonialne. Studium z pogranicza folklorystyki i antropologii kultury
   • „Prace Etnologiczne”, t. 17: Katarzyna Kość, Żywi we wspomnieniach. Doświadczenia śmierci w relacjach polskich zesłańców w ZSRR (w latach 1940-1946)
   • „Prace Etnologiczne”, t. 18: Łukasz Kaczmarek, Fidżi. Dzieje i barwy wielokulturowości
   • „Archiwum Etnograficzne”, t. 46: Kinga Kuźma, Współczesna religijność kobiet
   • „Archiwum Etnograficzne”, t. 47: Michał Buchowski (red.), Polska – Ukraina. Pogranicze kulturowe i etniczne
   • „Biblioteka Zesłańca”, t. 19: Andrzej Zieliński, Wspomnienia z Uralu i stepów kazachskich Bronisława Zaleskiego
   • „Biblioteka Zesłańca”, t. 20: Tadeusz Brzeziński, Służba zdrowia Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1939-1945. Z Armią Andersa z ZSRR ku Polsce
   • „Biblioteka Zesłańca”, t. 21: Mariusz Chrostek, Etos dziewiętnastowiecznych zesłańców
   • „Atlas Polskich Strojów Ludowych”, zeszyt 35: Barbara Bazielich, Strój opolski
   • „Biblioteka Literatury Ludowej”, t. 6: Katarzyna Marcol, Słowo i zabawa. Ustna twórczość dzieci na pograniczu polsko-czeskim.

Na nadchodzący rok zaplanowano wydanie następujących pozycji:

1. • „Lud”, „Literatura Ludowa” oraz „Łódzkie Studia Etnograficzne” (Aleksandra Rzepkowska Sybiracy: wspólnota – pamięć – narracja. Studium antropologiczne, recenzenci: prof. dr hab. Iwona Kabzińska, prof. dr hab. Antoni Kuczyński, red. tomu: prof. dr hab. Ewa Karpińska; nakład: 500 egz., copyright: autorka i PTL
   • „Prace Etnologiczne” – Weronika Belyaeva Współczesny system wierzeniowy Buriatów Doliny Tunkijskiej, recenzenci: prof. dr hab. Zbigniew Jasiewicz, prof. dr hab. Antoni Kuczyński, red. tomu: Ryszard Vorbrich; nakład: 400 egz., copyright: autor i PTL oraz Lucjan Buchalik Pokrewieństwo żartów. Studium, recenzenci: Aleksander Posern-Zieliński, Jarosław Różański, red. tomu: Ryszard Vorbrich; nakład: 400 egz., copyright: autor i PTL
   • „Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego” – Anna Drożdż Współdziałanie w obrzędowości weselnej – praca w całości będzie sfinansowana przez Uniwersytet Śląski. Recenzenci zostaną wskazani przez Uniwersytet Śląski oraz Agnieszka Pieńczak, Zygmunt Kłodnicki Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe, t. 9, cz. 1 – współfinansowanie Polskie Towarzystwo Ludoznawcze i Uniwersytet Śląski
   • „Atlas Polskich Strojów Ludowych” – w związku z dużym społecznym zapotrzebowaniem na opracowanie dotyczące strojów dolnośląskich postanowiono powtórnie wydać Strój dolnośląski autorstwa Tadeusza Seweryna, który ukazał się w roku 1950. Edycja ta zaopatrzona zostanie w słowo wstępne Hanny Golli – specjalistki od stroju ludowego z Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu i uzupełnione o dodatkowy materiał ilustracyjny. Ze względu na niskie koszty reprintu (nie powinny przekroczyć 5 tysięcy złotych) nie zostanie zgłoszony wniosek o dofinansowanie w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego
   • „Biblioteka Literatury Ludowej” – Marek Pustowaruk Od Tolkiena do Prachetta. Potencjał rozwojowy fantasty jako konwencji literackiej, recenzenci: prof. dr hab. Michał Błażejewski, prof. dr hab. Ryszard Waksmund, red. tomu: Jolanta Ługowska; nakład: 500 egz., copyright: autor i PTL
   • „Archiwum Etnograficzne” – Polska-Słowacja. Pogranicza kulturowe i etniczne, red. Ratislava Stolična, Agnieszka Pieńczak, recenzenci: prof. dr hab. Janina Hajduk-Nijakowska; Petr Slavkovski, Eva Krkevičová (Słowacy), nakład: 300 egz., copyright: PTL
   • „Dziedzictwo Kulturowe” – Dziedzictwo kulturowe Górnego Śląska i ziem sąsiednich, redaktor tomu prof. dr hab. Barbara Bazielich, recenzenci: prof. dr hab. Daniel Karol Kadłubiec, prof. dr hab. Janina Hajduk-Nijakowska, nakład: 400 egz., copyright: PTL
   • „Biblioteka Zesłańca” – Halina Kierska Kędy kazachski step. Wznowienie wydania, na które autorka pozyskała środki finansowe. W związku z tym prawdopodobnie książka zostanie wydana jeszcze w tym roku. Także Wiesław Kawczyński Przez więzienia i łagry sowieckie. Objętość książki 8 arkuszy. Książka nie będzie dofinansowana z MNiSW a być może przez Związek Sybiraków i Radę Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa
   • ponadto wpłynęła praca Jacka Bohdanowicza Rózga weselna. Podjęta zostanie decyzja, czy książka ta będzie wydana w ramach „Komentarzy Polskiego Atlasu Etnograficznego” czy „Archiwum Etnograficznego”. Recenzenci: prof. dr hab. Barbara Bazielich, prof. dr hab. Zygmunt Kłodnicki, red. tomu: Janusz Kamocki.

Na jednym z posiedzeń Rady Wydawniczej wiceprezes M. Michalska przedstawiła projekt procedur wydawniczych, obejmujących następujące działania:

1. prośba (podanie) autora i tekst książki na CD oraz wydruk – termin składania 30 kwiecień na ręce redaktorów naczelnych serii lub biura ZG PTL
2. ocena prac przez redaktorów serii względnie przez osoby przez nich wyznaczone
3. zatwierdzenie przez Radę Wydawniczą i Prezydium ZG PTL
4. recenzje wydawnicze (osoby wskazane przez Radę Wydawniczą PTL), termin nadsyłania do 30 września
5. przygotowanie przez redaktora serii i biuro wniosku do MNiSW o dotację na wydanie książki (koniecznie uwzględnić honorarium dla redakcji technicznej)
6. szukania dodatkowych sponsorów poza MNiSW przez autorów i redakcje serii oraz czasopism. W zależności od okoliczności redakcje będą przygotowywały pisma w tej sprawie dla ZG PTL, który będzie je rozsyłał na papierze firmowym, względnie wysyłały je w swoim własnym imieniu. Zgodnie ze statutem późniejsze umowy z potencjalnymi sponsorami może zawierać jedynie ZG PTL
7. ustosunkowanie się autora do recenzji i nanoszenie przez niego poprawek wg sugestii recenzentów oraz złożenie wersji ostatecznej pracy
8. redaktor naczelny serii (względnie osoba wyznaczona przez niego ze składu redakcji serii będąca później redaktorem tego konkretnego tomu) otrzymuje pracę i sprawdza, czy autor ustosunkował się do wskazówek recenzentów, może też dołączyć swoje uwagi, do których autor powinien się odnieść.

Jeśli praca jest poprawiona merytorycznie, to następuje dalej:

1. redakcja językowa (opracowanie merytoryczno-stylistyczne)
2. naniesienie wszelkich poprawek przez autora (autorskich, redakcyjnych, językowych) na wersję wysłaną wraz z wnioskiem do MNiSW
3. skład i łamanie
4. korekta autorska (ew. x 2)
5. korekta redakcyjna (ew. x 2)
6. zatwierdzenie do druku
7. druk
8. wszelkie umowy o charakterze finansowym (prace redakcyjne, korektorskie, honoraria- pod warunkiem posiadania przez redakcje na ten cel środków, druk) mogą być zawierane jedynie przez ZG PTL.

Rada Wydawnicza zaaprobowała przedstawiony projekt i po ostatecznej akceptacji Zarządu Głównego stał się on obowiązującą procedurą. Na zebraniu Rady Wydawniczej po dyskusji i wprowadzeniu kilku zmian przyjęty został projekt nowych stawek wynagrodzeń za prace wydawnicze i honoraria autorskie przygotowany przez Antoniego Kuczyńskiego. Redaktorzy wydawnictw zobligowani są do przygotowania na stronę internetową PTL informacji dotyczących poszczególnych serii wydawniczych.

Ponadto Zarząd Główny informuje, iż Polskie Towarzystwo Ludoznawcze otrzymało numery ISSN na nowe serie wydawnicze („Dziedzictwo kulturowe” oraz „Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego”) oraz potwierdzenie aktualności numerów nadanych wcześniej innym naszym seriom. Przypominamy, iż Narodowym Ośrodkiem ISSN jest Biblioteka Narodowa. ISSN (ang. International Standard Serial Number) jest podstawowym źródłem informacji o czasopismach wydawanych na całym świecie, które posiadają ISSN (międzynarodowy znormalizowany numer wydawnictwa ciągłego) pozwalający jednoznacznie zidentyfikować prawidłowy tytuł czasopisma. Aktualnie baza zawiera ponad milion opisów tytułów, zarówno aktualnie wydawanych, jak i zawieszonych.

Biblioteka Naukowa im. J. Czekanowskiego

Bibliotekę prowadzą w ramach etatów finansowanych przez Uniwersytet Wrocławski pani Paulina Suchecka i Aleksandra Michałowska od strony merytorycznej oraz pani Bożena Wrońska od strony technicznej. Biblioteka jest czynna codziennie w godz. od 9.00, w poniedziałki, wtorki, środy do 20.00, w pozostałe dni do 13.00. W celu umożliwienia skorzystania z księgozbioru studentom studiów zaocznych czynna jest również w dwie soboty w miesiącu. W czytelni biblioteki zbiory są udostępniane wszystkim zainteresowanym. Z biblioteki korzystają studenci etnologii, archeologii, kulturoznawstwa, historii sztuki, historii, filologii słowiańskiej, filologii polskiej, pracownicy muzeów i innych placówek kultury, nauczyciele. Na zewnątrz, zgodnie z regulaminem Biblioteki PTL, książki mogą wypożyczyć studenci etnologii oraz członkowie PTL. Biblioteka powiększa księgozbiór drogą wymiany, zakupów, darów i wydawnictw własnych PTL. Są to zarówno najnowsze, jak i najbardziej wartościowe (czasem kupowane w antykwariatach) publikacje wyselekcjonowane pod kątem profilu zbiorów biblioteki z dziedziny etnologii, antropologii kulturowej, folklorystyki i nauk pokrewnych. Wszystkie zakupione woluminy są wprowadzane do inwentarzy bibliotecznych, skatalogowane, sklasyfikowane do działów (zgodnie z klasyfikacja przedmiotową w działowym układzie zbiorów Biblioteki PTL), karty katalogowe włączone są do katalogu alfabetycznego, czasopism, etno- i geograficznego, działowego i topograficznego oraz udostępniane wszystkim zainteresowanym. Na bieżąco opracowywana jest dokumentacja finansowa (rejestr przybytków, inwentarze, ewidencja ilościowo-wartościowa). Stałą wymianę wydawnictw prowadzimy ze 131 instytucjami zagranicznymi i 41 krajowymi. Są to instytucje kulturalne i naukowe, przede wszystkim biblioteki uniwersyteckie, towarzystwa naukowe i muzea. Część kontaktów sięga przełomu XIX i XX wieku. Wykaz adresów kontrahentów wymiany umieszczony jest na stronie internetowej PTL. Wykaz tytułów otrzymanych drogą wymiany przekazywany jest corocznie do Centralnego Katalogu Zagranicznych Wydawnictw w Bibliotece Narodowej – dzięki temu informacja o zbiorach dociera do zainteresowanych w całym kraju. Prowadzona jest pełna dokumentacja dotycząca wymiany.

Na działalność biblioteki naukowej otrzymaliśmy w 2005 r. dofinansowanie z MNiI w wysokości 44.300 zł. W roku 2005 zakupiono do zbiorów 179 woluminy dzieł zwartych oraz 15 woluminów czasopism. Otrzymaliśmy również 25 egzemplarzy darów i 10 woluminów z produkcji własnej. Łącznie wprowadzono do zbiorów Biblioteki PTL 490 woluminów. Na dzień 31.12.2005 roku zbiory liczyły 20.762 woluminów dzieł zwartych, 19.480 woluminów czasopism i 1512 jednostek zbiorów kartograficznych. Wartość księgozbioru na koniec 2005 roku wynosiła 198.158,32 zł. W roku 2005 Towarzystwo pozyskało z wymiany 219 woluminów od instytucji zagranicznych i 42 z instytucji krajowych. W zamian wysłaliśmy kolejne tytuły serii wydawniczych: 426 woluminów za granicę i 76 woluminów. do instytucji krajowych.

Na działalność biblioteki otrzymaliśmy w 2006 r. dofinansowanie z MNiSW w wysokości 73.775 zł. W roku 2006 zakupiono 176 wol. (za 6.051,43 zł), z wymiany zagranicznej pozyskano 134 woluminy (10.563 zł), z krajowej 53 wol. (1.151 zł), darów było 59 wol. (1.122 zł) a wydawnictw własnych 28 wol. Łącznie wprowadzono do zbiorów 450 wol. Na dzień 31.12. 2006 zbiory liczyły łącznie 42 203 woluminów, w tym 19.680 czasopism, 21.012 dzieł zwartych i 1512 jednostek zbiorów kartograficznych. Wartość księgozbioru na koniec 2006 roku wynosiła 217.817,75 zł. W 2006 roku z biblioteki skorzystało 1167 czytelników, wypożyczono 3600 dzieł zwartych i 1301 egzemplarzy czasopism. W roku 2006 pozyskaliśmy z wymiany 134 woluminy od instytucji zagranicznych i 53 z instytucji krajowych. W zamian wysłaliśmy 364 woluminy za granicę i 67 wol. do instytucji krajowych.

Na rok 2007 dofinansowanie z MNiSW wyniosło 54.340 zł. W roku 2007 zakupiono do zbiorów 188 woluminów dzieł zwartych oraz 23 woluminy czasopism. Biblioteka otrzymała również 66 egzemplarzy darów i 19 woluminów własnych wydawnictw. Łącznie wprowadzono do zbiorów Biblioteki PTL 481 woluminów. W roku 2007 pozyskaliśmy z wymiany 126 woluminów od instytucji zagranicznych i 59 z instytucji krajowych. W zamian wysłaliśmy 417 woluminy za granicę i 166 wol. do instytucji krajowych. Na dzień 31.12.2007 roku zbiory liczyły 42 668 vol., w tym: 21.292 woluminy dzieł zwartych, 19.865 woluminów czasopism i 1.511 jednostek zbiorów kartograficznych, których ogólna wartość wynosiła 240 663,71 zł. W 2007 r. z zasobów biblioteki skorzystało 980 osób. W 2007 roku w bibliotece udostępniono 3 538 woluminów, w tym 2202 druki zwarte (na miejscu 1407, wypożyczenia 795), 1336 czasopism (na miejscu 1297, wypożyczenia 57).

W roku 2007 oprawiono 50 woluminów z działów Etnografia Polska, Słowianie Południowi, Słowianie Wschodni, Muzealnictwo, Językoznawstwo, Afryka. Wyselekcjonowano książki przede wszystkim ze względu na ich wartość i stopień zniszczenia (dzieła z przełomu XIX / XX w. oraz najczęściej wypożyczane – zniszczone). Poddano konserwacji i oprawiono czasopisma „Mitteilungen Vereins für Sächsische Volkskunde”, Breslau 1900-1911, „Mitteilungen zur judischen Volkskunde”, Leipzig, Wien 1898-1929, „Bulletin de Institut Francis de Afrique Norie” Dakar 1943-1957, a także: „Mittlelungen der Anthropologischen Gesellschaft in Wien”, 1927-1931, „Journal of the Volk Song Society”, 1907-1931 – łącznie 64 woluminy. W 2007 wyłączono ze zbiorów 16 woluminów czasopisma „Commentationes Humanarum Litterarum” (tematyka mijająca się z profilem zbiorów biblioteki PTL) i przekazano je do Biblioteki Instytutu Filologii Klasycznej Uniwersytetu Wrocławskiego.

W ramach konserwacji zbiorów bibliotecznych wybrano i przygotowano do oprawy (sprawdzono kompletność dzieł, a w razie konieczności uzupełniono brakujące fragmenty o kopie z innych źródeł) tytuły czasopism jak i dzieł zwartych. W roku 2006 oprawiono 12 woluminów z działów Etnografia Polska, Małorusini, Słowianie Zachodni. Wyselekcjonowano książki przede wszystkim ze względu na ich wartość i stopień zniszczenia- większość to dzieła z początku XX w. W roku sprawozdawczym poddano konserwacji i oprawiono czasopisma ”Bulletins et Memoires de la Societe D’anthropologie de Paris”(1920-1928), przedwojenne tomy„Enquetes du Musee de la vie Walone. Bulletin” oraz „Mekedonski Pregled” 1925-1939 (33 tomy), a także czasopisma polskie (51 woluminów). Łącznie oprawiono 84 woluminy.

Do biblioteki zakupiono 2 komputery z programem ewidencji zbiorów oraz skaner. W bibliotece przeprowadzono również prace elektryczne związane z podłączeniem Internetu.

Archiwum Naukowe

Archiwum prowadzi pani Paulina Suchecka. Składa się ono z dwóch działów: etnograficznego i wspomnień sybirackich. Na bieżąco gromadzone są dokumenty dotyczące historii Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, rękopisy nie opublikowanych tekstów z dziedziny etnologii, materiały etnograficzne – teki z badań terenowych. Gromadzone w Archiwum PTL zbiory są wykorzystywane także jako źródło do merytorycznego przygotowania wystaw muzealnych. Archiwum powiększa swe zbiory nieprzerwanie od ponad 110 lat.

Na działalność archiwum naukowego (gromadzenie) MNiI przyznało w roku 2005 dofinansowanie w wysokości 2.750 zł. Zbiory archiwum PTL zostały powiększone o kolejne wspomnienia sybirackie (15 nowych tek) oraz o dokumentację naukową i wydawniczą Zarządu Głównego PTL i oddziałów terenowych (archiwizowane są szczegółowe sprawozdania, jakie oddziały składają corocznie ze swej działalności naukowej i popularyzatorskiej). Zbiory są ewidencjonowane i wprowadzane do inwentarza. Pozyskano dokumentację naukową po zmarłym Witoldzie Armonie (43 teki). Zbiory są udostępniane w czytelni PTL podczas codziennych dyżurów. Korzystają z nich przede wszystkim pracownicy naukowi Uniwersytetu Wrocławskiego. Do O/Kraków przekazywane są materiały i uzupełnienia do biogramów kolejnych tomów słownika „Etnografowie i ludoznawcy polscy”.

Dofinansowanie na rok 2006 wyniosło 15.050 zł. Zbiory archiwum PTL zostały powiększone o kolejne wspomnienia sybirackie (11 nowych tek) oraz o dokumentację naukową i wydawniczą Zarządu Głównego PTL i oddziałów terenowych. W 2006 roku wyselekcjonowano i przygotowano do fachowego opracowania zbiór dokumentów staropolskich z okresu XVII – XIX w. ze zbiorów prof. Stanisława Poniatowskiego.

Dofinansowanie na rok 2007 wyniosło 16.500 zł.

1. Gromadzenie zbiorów archiwalnych – 2.450,00
2. Opracowanie zbiorów archiwalnych – etnografia – 4.800,00
3. Opracowanie zbiorów archiwalnych – Dokumenty Staropolskie (ze zbiorów prof. Stanisława Poniatowskiego) – 4.000,00
4. Udostępnianie zbiorów archiwalnych – 3.100,00
5. Konserwacja zbiorów archiwalnych – 4.900,00

Nowością była dotacja na opracowanie zespołu – „Dokumenty Staropolskie ze zbiorów prof. Stanisława Poniatowskiego”. Powstawały one w okresie od 1620 (najstarszy) do 1893 roku (najpóźniejszy datowany dokument), sporządzone są w jęz. polskim, starobiałoruskim, rosyjskim i niemieckim. Są to oryginały i kopie współczesne dokumentów wydawanych dla potrzeb stron procesowych z kancelarii sądów grodzkich i ziemskich, autografy wspomnień i relacji. Na niektórych dokumentach zachowały się urzędowe i prywatne pieczęcie lakowe lub papierowe. W efekcie uporządkowano i opracowano posiadane zasoby dokumentów staropolskich ze zbiorów prof. Stanisława Poniatowskiego. Do posiadanego zasobu został sporządzony wykaz jednostek dokumentów, a każda z nich została szczegółowo opisana. Dodatkowo sporządzono indeks osobowy i nazw geograficznych. Całość opracowania zamieszczono na stronie internetowej PTL, co pozwala na szeroki dostęp zainteresowanym. Planowane jest upowszechnienie informacji o zasobie w formie inwentarza także w wersji drukowanej.

Na potrzeby Archiwum zakupiono specjalistyczne teczki bezkwasowych do przechowywania dokumentów. Archiwalia udostępniane są zainteresowanym osobom wyłącznie na miejscu w czytelni, w godzinach pracy biblioteki. W 2007 roku z archiwum skorzystało 27 osób, udostępniono 428 teczek.

Oddziały Towarzystwa

W okresie sprawozdawczym w szeregi Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego przyjęto 128 nowych członków:

• Oddział Wrocław – 24
• Oddział Poznań – 26
• Oddział Toruń – 25
• Oddział Lublin – 7
• Oddział Gdańsk – 6
• Oddział Opole – 2
• Oddział Bielsko Biała – 3
• Oddział Warszawa – 2
• Oddział Kraków – 17
• Oddział Łódź – 8
• Oddział Zamość – 4
• Oddział Mszana Dolna – 1
• Oddział Śląski – 3

Przy Zarządzie Głównym zarejestrowanych jest obecnie 18 oddziałów. Na szczególne wyróżnienie za działalność, w tym wydawniczą, zasługuje Oddział w Toruniu (Z trzeciego brzegu Wisły) i Krakowie (Słownik etnografów polskich).

Prof. Z. Kłodnicki zobowiązany jest do przedstawienia w trakcie WZD w Krakowie informacji na temat Oddziału Cieszyn. Również termin 84. WZD jest ostatecznym dla reaktywowania formalnej działalności Oddziału PTL w Szczecinie.

Przypominam, iż zgodnie z § 52 ust. 5 Statutu Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego do kompetencji każdego Zarządu Oddziału należy składanie sprawozdanie z rocznej działalności statutowej i po każdym półroczu z działalności finansowej.

Sekretarz generalny

Jerzy Adamczewski